Terapia uciskowa w przewlekłej niewydolności żylnej
Jednym ze sposobów zapobiegania lub łagodzenia przewlekłej niewydolności żylnej jest terapia uciskowa. Jest to skuteczna, nieinwazyjna i nowoczesna forma leczenia schorzeń układu żylnego i limfatycznego kończyn.
Więcej o chorobie żylakowej, zwanej przewlekłą niewydolnością żylną, możesz przeczytać w osobnym artykule.
Jak to działa
Kompresjoterapię realizuje się za pomocą specjalistycznych wyrobów uciskowych (rajstopy, pończochy lub podkolanówki) wywierających ucisk na kończynę. Ucisk ten masuje kończynę przy każdym stawianym kroku i zmusza do efektywności działania tzw. pompę mięśniową podudzia, pobudzając tym samym przepływ chłonki oraz krwi żylnej. Nie dopuszcza to do zalegania krwi w kończynie, powstawania skrzeplin w żyłach i ułatwia gojenie się owrzodzeń żylnych. Ucisk zmniejsza obrzęk i przywraca kończynom fizjologiczne kształty.
Ponieważ najwięcej zalegającej krwi gromadzi się wokół kostek, wyroby lecznicze są w tym miejscu bardzo ciasne. Ucisk stopniowo zmniejsza się i w połowie uda jest już minimalny.
Wskazania
Terapia uciskowa poprawia odpływ krwi u chorych tak z zaawansowaną niewydolnością żylną jak i przy małych zmianach. Stałe noszenie wyrobów uciskowych daje dobre rezultaty i w wielu przypadkach — np. po przebytym zapaleniu żył czy wystąpieniu zespołu pozakrzepowego — jest koniecznością (zapalenie żył trwale uszkadza zastawki, co nasila zaburzenia w krążeniu krwi i zwiększa dolegliwości w chorobie żylakowej).
Wyroby uciskowe wprawdzie nie są środkiem leczniczym, jednak skutecznie zapobiegają powstawaniu lub nasilaniu się zaburzeń krążenia krwi żylnej w kończynach.
Przeciwwskazania
- Ostry stan zapalny tkanki podskórnej.
- Poważne zaburzenia krążenia tętniczego kończyn dolnych (miażdżyca, choroba Burgera, tętniaki).
- Choroby skóry z wyciekiem.
- Zakażenia skóry.
- Świeża zakrzepica żylna.
- Uczulenie na materiały, z których wykonane są wyroby uciskowe.
Stosowanie profilaktyczne
Krew w żyłach kończyn dolnych zwykle musi płynąć w „górę”, pokonując siłę przyciągania ziemskiego. Transport ten jest wspomagany przez mięśnie podudzia, które jednak przy długotrwałym siedzeniu lub staniu nie pracują lub mało efektywnie wspomagają przepływ krwi żylnej — co prowadzi do nadmiaru krwi w kończynach dolnych. Dlatego terapię uciskową można stosować także u osób zdrowych, których praca wymaga dłuższego stania (sprzedawcy, fryzjerzy, pielęgniarki, dentyści) lub siedzenia (kierowcy, urzędnicy, kasjerzy, pracownicy biurowi, lekarze).
Profilaktyczne stosowanie kompresjoterapii powinny rozważyć również:
- osoby genetycznie predysponowane do PNŻ, o zastawkach w mniejszej ilości bądź uszkodzonych;
- osoby z nadwagą, u których zwiększona objętość brzucha i tkanki tłuszczowej utrudnia odpływ krwi z żył kończyn dolnych do serca;
- kobiety w ciąży, u których znaczne zwiększenie objętości jamy brzusznej i obniżenie aktywności fizycznej powoduje trudniejszy przepływ żylny, a hormony — rozluźnienie żył w pierwszym trymestrze;
- pasażerów odbywających długie loty samolotem bądź podróżujących samochodem, ponieważ zaburzenie krążenia krwi w takich przypadkach może doprowadzić do choroby zakrzepowo-zatorowej nawet u młodych ludzi.
Wyroby profilaktyczne są dostępne bez recepty i zwykle nie wymagają pomiarów dokonywanych przez lekarza.
Dobór odpowiednich pończoch
Wybranie właściwego rozmiaru pończochy czy rajstop należy zostawić doświadczonemu w tym zakresie lekarzowi. Przede wszystkim dokona on niezbędnej w każdym przypadku PNŻ właściwej diagnozy. Doświadczenie i ultrasonograf pozwolą lekarzowi ocenić stan ścian naczyń układu żylnego pacjenta, zastawek, a także „podejrzeć” obraz przepływu krwi. O ile zaleci kompresjoterapię, lekarz wymierzy wtedy kończynę i kilku miejscach i na podstawie tabel wydanych przez firmę produkującą dany asortyment materiałów uciskowych wybierze rozmiar i klasę ucisku. Złe dopasowanie pończoch, podkolanówek czy rajstop uciskowych może nawet zaszkodzić.
W ostatnich latach znacznie poprawiła się estetyka oferowanych przez firmy wyrobów. Prócz możliwości stosowania rajstop, pończoch czy podkolanówek, można przebierać również w teksturze, wzorach i kolorach, wersjach z odkrytymi bądź zakrytymi palcami. Wiele z nich nie różni się wyglądem od bielizny dostępnej w sklepach.
Stosowanie
Wyroby uciskowe są skuteczne tylko wtedy, gdy są prawidłowo zakładane — samodzielnie bądź z pomocą tzw. butlera. Odpowiednich instrukcji i demonstracji powinien udzielić lekarz podczas wizyty.
Zaleca się nakładanie pończoch przed wstaniem z łóżka, z uniesionymi do góry nogami, gdy nogi nie są jeszcze obrzęknięte. Można je również zakładać o innych porach dnia po uniesieniu na kilka minut nogi powyżej poziomu serca.